Wyrok Trybunału Konstytucyjnego, skutki tzw. luki planistycznej

W dniu 22 maja 2019 r. Trybunał Konstytucyjny wydał wyrok (SK 22/16) o niezgodności art. 37 ust. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, a konkretnie z jej art. 64 ust.2.

Trybunał za sprzeczne z Konstytucją uznał takie rozumienie art. 37 ust u.p.z.p., które dopuszczałoby do mniej korzystnego traktowania właścicieli nieruchomości, które były objęte ogólnym miejscowym planem zagospodarowania, a następnie na skutek braku ciągłości planistycznej ich wartość w tzw luce planistycznej była określana wg kryterium faktycznego sposobu użytkowania, z pominięciem przeznaczenia określonego wygasłym ogólnym planem.

Przytoczone orzeczenie odnosi się do sytuacji, w której ogólny miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego uchwalony uprzednio (przed dniem 31.12.1995 r.) dla danej nieruchomości przewidywał korzystniejsze jej przeznaczenie niż określone nowouchwalonym planem lub określone wg kryterium faktycznego sposobu wykorzystywania nieruchomości w okresie tzw. luki planistycznej, tj, w okresie między wygaśnięciem ogólnego planu a uchwaleniem nowego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

W takim stanie prawnym wartość nieruchomości spadłaby na skutek jej mniej korzystnego przeznaczenia w nowym planie. Wówczas pozostaje narażone na naruszenie powszechne prawo obywateli RP do równej ochrony własności oraz innych praw majątkowych.

Jeżeli zatem w wyniku uchwalenia nowego mpzp, wartość nieruchomości spadła (zajdzie to np. w sytuacji, gdy stary mpzp przeznaczał działkę pod zabudowę, a nowy mpzp zmienia jej przeznaczenie na cele rolne) jej właściciel ma prawo ubiegać się o odszkodowanie za utracone korzyści wnosząc pozew przeciwko gminie, na terenie której położona jest nieruchomość.