Przekształcenie użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe – projekt likwidacji użytkowania wieczystego?

Trwają prace nad ustawą o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności gruntów. Poniżej przedstawiamy główne założenia projektu ustawy.

Na chwilę obecną wszystko wskazuje na to, iż ustawa zakończy instytucję użytkowania wieczystego dla gruntów w zabudowie mieszkaniowej. Projekt przewiduje automatyczne przekształcenie z określonym dniem użytkowania wieczystego w prawo własności tychże gruntów.

Przekształcenie obejmie nieruchomości gruntowe zabudowane budynkiem lub budynkami użytkowanymi w całości lub części na zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych, w tym budynkiem lub budynkami wielolokalowymi, w których co najmniej jeden lokal mieszkalny stanowił w tym dniu przedmiot odrębnej własności.
Przekształcenie wywoła następujące skutki:

  • budynki i inne urządzenia położone na gruncie staną się częścią składową gruntu,
  • istniejące w dniu przekształcenia obciążenia użytkowania wieczystego stają się obciążeniami nieruchomości,
  • udziały we współużytkowaniu wieczystym staną się udziałami we współwłasności nieruchomości.

Wpis prawa własności ma być dokonywany na podstawie wydawanych z urzędu zaświadczeń wystawianych przez:

  • starostę – w przypadku nieruchomości będących własnością Skarbu Państwa,
  • dyrektora oddziału terenowego Agencji Nieruchomości Rolnych lub dyrektora oddziału regionalnego Agencji Mienia Wojskowego – w przypadku nieruchomości, w stosunku do których prawo własności Skarbu Państwa wykonują te Agencje,
  • wójta/burmistrz/prezydenta miasta/zarządu powiatu/zarządu województwa – w przypadku nieruchomości stanowiących własność jednostek samorządu terytorialnego,
  • dyrektora Zarządu Zasobów Mieszkaniowych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji – w przypadku nieruchomości, w stosunku do których prawo własności Skarbu Państwa wykonuje ta jednostka.

Przekształcenie, co do zasady, będzie odpłatne:

  • opłata będzie płatna rocznie do 31 marca
  • wysokość opłata zostanie ustalona w odniesieniu do obowiązujących opłat rocznych z tytułu użytkowania wieczystego,
  • opłaty podlegać będą waloryzacji nie częściej niż raz na 3 lata w oparciu o wskaźnik zmian cen nieruchomości, o którym mowa w art. 5 ustawy o gospodarce nieruchomościami

Okres uiszczania opłat to:

  • 20 lat dla osób nie prowadzących działalności gospodarczej na gruncie, w budynku lub lokalu mieszkalnym oraz dla spółdzielni mieszkaniowych,
  • 33 lata w pozostałych przypadkach.

Przy czym właściciel będzie mógł dokonać jednorazowej płatności całości opłaty za przekształcenie za uprzednim poinformowaniem o tym właściwego organu.

Projekt zakłada nieodpłatne przekształcenie na rzecz osób fizycznych lub ich spadkobierców oraz spółdzielni mieszkaniowych, które:

  • na podstawie dotychczasowych przepisów wniosły jednorazowe opłaty roczne za cały okres użytkowania wieczystego,
  • użytkowanie wieczyste uzyskały na podstawie:
    – art.7 dekretu z dnia 26 października 1945 roku o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m. st. Warszawy,
    – innych tytułów prawnych, w zamian za wywłaszczenie lub przejęcie nieruchomości gruntowej na rzecz Skarbu Państwa przed dniem 5 grudnia 1990 roku.

Projekt zakłada również udzielanie bonifikat od opłaty przekształceniowej. Bonifikaty udzielane byłyby przez właściwe organy na podstawie:

  • zarządzeń wojewody – w przypadku nieruchomości będących własnością Skarbu Państwa,
  • uchwały rady lub sejmiku – w przypadku nieruchomości będącej własnością jednostki samorządu terytorialnego.

Przewidywana jest również bonifikata w wysokości 50% udzielana osobom, które wniosły opłatę łączną za przekształcenie prawa użytkowania wieczystego, stanowiącego własność Skarbu Państwa.

Ustawa, o ile wejdzie w życie, niewątpliwie rozwiąże obecne problemy współużytkowników wieczystych dążących do przekształcenia. Obecnie do przekształcenia potrzebna jest zgoda (choćby milcząca) wszystkich współużytkowników. Sprzeciw choćby jednego ze współuprawnionych blokuje nabycie prawa własności gruntu przez pozostałych do czasu rozstrzygnięcia sprawy przez sąd, co przekłada się na przedłużanie czy wręcz blokowanie procedury przekształcenia.