Nabycie własności nieruchomości w drodze zasiedzenia

Zasiedzenie to instytucja znana już w prawie rzymskim jako usucapio, która jest jednym z wielu sposobów nabycia własności nieruchomości gruntowej, budynkowej lub lokalowej w sposób pierwotny (tj. bez pośrednictwa innej osoby, właściciel nie wchodzi w sytuację prawną poprzednika). W odróżnieniu od pozostałych wymaga jednak uprzedniego nieprzerwanego posiadania samoistnego. Czas konieczny do uregulowania niezgodności między rzeczywistym a faktycznym stanem posiadania zależny jest od rodzaju wiary posiadacza – gdy ta jest dobra konieczny jest upływ 20 lat, gdy zła – 30 lat (art. 172 k.c.).

Do skutecznego nabycia własności nieruchomości niezbędne jest łączne wystąpienie przesłanek obligatoryjnych – upływ ustawowego terminu oraz posiadanie samoistne. Posiadanie takie wymaga więc faktycznego władania nieruchomością (corpus) oraz psychicznego przekonania o traktowaniu rzeczy jako swojej (animus). Wówczas wraz z upływem ostatniego dnia określonego terminu z mocy prawa następuje faktyczne przeniesienie prawa własności nieruchomości w drodze zasiedzenia na poprzedniego posiadacza samoistnego. Co ciekawe polskie przepisy o zasiedzeniu pozwalają zbyć, bądź uczynić przedmiotem dziedziczenia rzecz posiadaną – wówczas dziedzic może doliczyć okres swego posiadania do tego poprzednika i tak nabyć własność w drodze zasiedzenia (art.176 k.c.).

Kiedy więc będzie nas dotyczył 20 – letni termin, a zatem kiedy wiara uznawana jest za dobrą?

Warunek pozostawania w dobrej wierze spełnia każdy, kto obejmując posiadanie nieruchomości był w przekonaniu, iż jest nabywcą prawa własności nieruchomości, a więc nie miał świadomości bezprawności swego działania wbrew uprawnieniom właścicielskim. Dobra wiara trwa również wtedy, gdy nie nastąpiło podważenie tytułu posiadania, a więc np. gdy właściciel nieruchomości nie zgłosił się do posiadacza o wydanie nieruchomości.

Zasiedzenie na tle jego przytoczonych wymogów nie wydaje się być nader uciążliwym sposobem nabycia własności. Przesłanki wymagane przez prawo umożliwiają korygowanie wad formalnych i materialnych nabycia własności w drodze posiadania od nieuprawnionego nie właściciela dzięki upływowi czasu.